ارجاع به این مقاله:
منوری، نوح و نوابی، آیدا (۱۴۰۱). بررسی انتقادی سیاستهای مربوط به بیماریهای روانی در ایران از منظر اجتماعی. دومین همایش ملی سیاستگذاری اجتماعی در ایران، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
چکیده:
طرح مسئله و ضرورت آن: نظر به اهمیت در نظر گرفتن بیماریهای روانی به عنوان یک مسئلهی اجتماعی که خود میتواند یکی از نشانههای بحرانهای اجتماعی باشد، این مقاله توجه به ابعاد اجتماعی بیماریهای روانی را در سیاستگذاریهای مربوط بررسی میکند.
روششناسی: در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون، متن سیاستها و برنامههای مربوط به سلامت روان بررسی شده است. مقولات به کار رفته در تحلیل اسناد با استراتژی قیاسی-استقرایی و با در نظر گرفتن تئوریهای موجود در روانشناسی مبتنی بر جامعه و استفاده از ادبیات انتقادی جامعهشناسی بیماریهای روانی استخراج شده است.
یافتهها: یافتهها نشان میدهد که خلاءهایی چون ابهام در تعریف بیماری روانی، سیطرهی نگاه پزشکی، کم توجهی به موضوع برساخت اجتماعی بیماریهای روانی، بیتوجهی به عاملیت بیماران، ابهام در نقشهای سازمانی، ضعف تدوین قوانین حمایتی و اختصاصی، و نگاه تکساحتی به مسئلهی درمان و بستری در اسناد مربوط به چشم میخورد.
نتیجهگیری: سیاستهای سلامت روان نمیتوان صرفاً بر اساس نگاه پزشکی و درمانی تدوین شود و نیاز است تا بینشهای عمیقی که علوم اجتماعی در این حوزه شکل میدهد بهرهمند شود. در ایران لزوم بهروزرسانی سیاستهای سلامت روان کاملاً حس میشود و قوانین و سیاستهای این حوزه نیازمند بازنگری اساسی به ویژه بر مبنای مطالعات بینرشتهای است. بر این اساس باید آمار و اطلاعات و پایگاههای دادهای قوی از مسائل حوزهی سلامت روان شکل بگیرد و در دسترسی پژوهشگران قرار بگیرد. نگاه پژوهشمحور بینرشتهای به سلامت روان کمک میکند که به امور چون توسعهی امکانهای اجتماعی مشاوره، جلوگیری از برچسب خوردن، روشهای درمانی غیر از بستری و غیره به طور جدیتر در دستور کار قرار بگیرد.
واژگان کلیدی: جامعهشناسی، مسئله اجتماعی، سیاستگذاری، سلامت روان، بیثباتی